ارزیابی عملکرد و شاخص‌های سودمندی در نسبت‌های کشت مخلوط نخود و کلزا

به منظور ارزیابی کشت مخلوط نخود و کلزا، آزمایشی در سال 1389 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی استان مازندران، شهرستان قائم‌شهر اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت‌های کاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (نخود-کلزا) به روش جایگزینی بودند. نتایج نشان داد که نسبت‌های مختلف کاشت اثر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود و کلزا داشتند. تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در کلزا و در نخود، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه تحت تاثیر نسبت‌های مختلف کاشت قرار گرفتند. نسبت برابری زمین در نسبت کاشت 50:50، 26/1 و در نسبت کاشت 25:75 (نخود-کلزا) 18/1 بود (به ترتیب 26 و 18 درصد افزایش نسبت به کشت خالص). گیاه کلزا در نسبت‌کاشت 50:50 به عنوان گیاه غالب دارای بالاترین ضریب نسبی تراکم (36/2 KB=) و گیاه نخود به عنوان گونه مغلوب در نسبت کاشت 75:25 (نخود-کلزا) دارای کمترین ضریب نسبی تراکم (72/0 KC=) بودند. بر اساس نتایج این آزمایش، تاثیر رقابت در کشت مخلوط از نوع مکملی مثبت بود، اگر چه در تمامی نسبت‌های کاشت، عملکرد کلزا بیشتر و عملکرد نخود کمتر از عملکرد پیش‌بینی-شده بود. در مجموع به نظر می‌رسد که افزایش تعداد شاخه‌های فرعی و تعداد خورجین در بوته کلزا به دلیل بهبود فراهمی و کارایی مصرف منابع محیطی توسط نخود، علت افزایش عملکرد مخلوط دو گیاه بود.